Sporcu Sağlığı

Sporcu Sağlığı

"Doğru yapılan spor, insan bedenine ve ruhuna sağlıklı bir yaşam sürmek için pozitif katkı yapar."

Herkes spor yapmalı ve sağlıklı bir yaşam sürmenin ilk kuralını yerine getirmelidir. Buna karşın, her alanda olduğu gibi sporda da aşırıya kaçmak sağlık açısından olumsuzluklar doğurur. Özellikle sınır tanımaz yarışmacılar, yaptıkları sporun bedenlerine verdikleri zararlarla bu konuda başı çekerler.

Bu sporcular iskelet ve kas sistemlerinde tahribata yol açarlar. Yanı sıra; bağışıklık sistemleri bozulur, kalpleri büyür ve dopinge yönelirlerse vücutlarında kalıcı hasar yaratırlar. Sağlık için amatörce ama hatalı spor yapanlar da benzer risklerle karşılaşabilirler.  Sporcu sağlığı için beslenmede çok önemlidir.  40 yaş üzerinde, hele bir de kronik hastalık hikâyesi varsa, spora başlamadan önce özellikle kalp damar sistemi yakından değerlendirilmeli, eklemler dahi rahatsızlıklar açısından gözden geçirilmelidir.  Bu konuda bir hekimin kontrolü spora başlama izni için yeterlidir.

Buna karşılık asıl sorun genç sporcularda yaşanmaktadır. Yılda 1 milyona yakın insan spora bağlı nedenlerle ölüyor. Spor yapmak isteyen herkesin bir kere EKG çektirmesi gereklidir.  Sporcunun sağlığını etkileyen sportif yaralanmalardır, ayrıca sporcularda sportif yaralanmaların dışında, bir de overuse (aşırı kullanma) kökenli çok sayıda yaralanma görülmektedir ve genelde spor dallarına özgü özellikler içerir.  Çeşitli spor dallarından bazı örnekler verirsek; Futbolcularda genellikle sıyrıklar, ezikler, yüzeysel ekimozlar (çürükler), basit kas travmaları, kas krampları, basit ayak bileği burkulmaları, basit burun kanamaları, bel ve sırt bölgesinde geçici yaralanmalar, boyun bölgesi travmaları, kaş ve baş bölgesi yaralanmaları görülmektedir.

Ayrıca kontüzyon (ezilme), menisküs lezyonları ve kas rüptürlei (kopmaları) görülmekte. Futbolcularda sık görülen yaralanmalardan biri de kasıkta uyluğun iç-üst kısmında meydana gelen ağrılardır.  Burada futbolcuların dizlerinin tam ekstansiyonda iken (gerilmiş iken) bacağın kalça ekleminde aşırı abduksiyonu (uzaklaşması) ile dirence karşı topa çıkarak savunma yapması, ya da bu pozisyonda topa kayarak müdahalesi adduktör (yaklaştırıcı) kasların aşırı gerilmesi ve hareketin sonucu tendon (bağ) kopmalarına veya kemiksel değişikliklere neden olur.  Basketbolcularda ise yumuşak doku lezyonları (kontüzyon, hematom, yüz yaralanmaları, lif kopmaları, kramplar vb), eklem travmaları (bağ lezyonları, menisküs lezyonları, omuz çıkıkları), kırıklar ve büyük yaralanmalar görülebilmektedir.

Koşucular üzerinde yapılan bir çalışmada da sporcularda en çok kas ve tendon zorlanmaları, eklem ve bağ yaralanmaları ile menisküs lezyonları görüldüğü saptanmıştır.  Halterde daha çok yumuşak doku yaralanmaları sıklıkla görülmektedir. Bu yaralanmalar haltercilerin gövde ve göğüs kafesi kaslarında, sırt kaslarında ve el bileğinde ortaya çıkabilir.  Boks özelinde ise en çok yaralanan bölge yüzdür. Bilindiği gibi boks sporunda öncelikle yumrukların hedefi yüz ve çenedir.  Bu nedenle yüzde hafif ekimozlardan (çürüklerden) başlamak üzere, önemli kırıklara ve yüzdeki organların ciddi yaralanmalarına kadar değişik derecelerde yaralanmalar görülebilir. En çok yaralanma kas yarılmalarıdır.

Judocularda el bileği ve parmakla ilgili yumuşak doku yaralanmaları, diz bölgesinde sathi sıyrık, intra ve ekstra artiküler hematom (eklem içi ve dışına kan birikmesi), bağ, kapsül ve menüsküs lezyonları (yaralanmaları) ile çeşitli kafa travmaları görülebilir.

Kayakçılarda ise ayak bileği yaralanmaları, krus (bacak) yaralanmaları, diz eklemi yaralanmaları, kafa travmaları, omurga yaralanmaları, donmalar ve ultraviyole yanıkları görülmektedir.

Kaynak: Central Hospital